THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT
Câu 1. Chỉ ra và nêu cách sửa lỗi không tách đoạn và lỗi tách đoạn tùy tiện trong các trường hợp dưới đây:
a.
Xuân Diệu quan niệm thời gian, mùa xuân, tuổi trẻ là một đi không trở lại.
Vì thế, ông luôn lo âu khi thời gian trôi mau, bởi mỗi khắc trôi qua sẽ mất đi vĩnh viễn. Cách sử dụng các cặp từ ngữ đối lập, tương phản “tới – qua”, “non – già” đã cho thấy sự cảm nhận tinh tế của nhà thơ trước bước đi của thời gian, khẳng định cho quan niệm thời gian đặc sắc, mới mẻ của ông. Dưới lăng kính rất riêng của mình, Xuân Diệu nhìn thấy cái kết thúc ngay từ khi mới bắt đầu, sự tàn tạ ngay trong sự phôi thai. Đối diện với sự thật hiển nhiên rằng xuân sẽ qua, sẽ già, sẽ hết và tuổi trẻ cũng mất, Xuân Diệu không khỏi thảng thốt viết nên những câu thơ ngậm ngùi, nghẹn ngào đầy nuối tiếc: “Lòng tôi rộng nhưng lượng trời cứ chật”. “Lòng tôi” và “lượng trời” vốn là hai thái cực tương phản của cái hữu hạn và cái vô hạn, nay cái hữu hạn được đẩy lên làm trung tâm càng khiến cho tâm trạng tiếc nuối trước cuộc đời của nhà thơ được tô đậm.
Gợi ý trả lời: Lỗi tách đoạn tuỳ tiện câu đầu tiên với đoạn còn lại khiến câu chưa triển khai hết nội dung.
Sửa lại: Ghép đoạn sau vào câu đầu
b.
Cái dữ dội, nguy hiểm của dòng sông còn được nhà văn tạo hình ở đoạn miêu tả mặt ghềnh Hát Loóng. Bằng kiến thức địa lí sâu rộng, vốn là từ ngữ phong phú, Nguyễn Tuân đã tái hiện thành công vẻ đẹp hung bạo của dòng sông: “Lại như quãng mặt ghềnh… lật ngửa bụng thuyền ra”. Câu văn trải dài, chia làm nhiều vế ngắn, có sự trùng điệp về cấu trúc tạo nên nhịp nhanh, mạnh, gấp gáp để diễn tả phản ứng dây chuyền giữa dòng sóng, gió, nước và đá, chứa đựng đầy sự hiểm nguy. Sự nguy hiểm còn thể hiện qua những cái hút nước trên sông với âm thanh ghê rợn “ặc ặc lên như vừa rót dầu sôi vào”. Âm thanh ấy vừa dữ dội, vừa kì quái như phát ra từ cổ họng của một con quái vật. Trường liên tưởng được đẩy đến giới hạn xa nhất khi Nguyễn Tuân vẽ ra cảnh một anh bạn quay phim táo tợn ngồi vào thuyền thúng để thả mình vào cái hút nước xoáy kinh dị ấy.
Gợi ý trả lời: đoạn văn chưa tách đoạn. Đoạn văn có hai ý cần triển khai, ý đầu là sự nguy hiểm của mặt ghềnh, ý sau là sự nguy hiểm của những cái hút nước.
Sửa lại: Tách thành hai đoạn sau câu: “Câu văn trải dài…sự nguy hiểm”
Câu 2. Chỉ ra lỗi về mạch lạc trong các trường hợp dưới đây và nêu cách sửa:
Ở dạng nguyên chất, nước không màu, không mùi, không vị. Nước bao phủ 70% diện tích trái đất. Vì thế, phải chăng chúng ta có thể thoải mái sử dụng nước mà không lo chúng bị cạn kiệt không? Đừng vội mừng, chỉ có 0.3% tổng lượng nước trên trái đất là con người có thể dùng được, phần còn lại là nước mặn ở các đại dương. Vậy, chúng ta cần phải sử dụng như thế nào để bảo vệ nguồn nước ít ỏi và quý giá này?
Vì nước là thứ quý hiếm nhất hành tinh nên nhiều quốc gia đang xung đột với nhau khi cùng sử dụng những “con sông chung” như sông Mê Kông (Mekong), sông Án, sông A-ma-dôn (Amazon),… Khi những bất đồng về việc chia sẻ nguồn nước giữa các quốc gia không được giải quyết thỏa đáng bằng biện pháp hòa bình thì rất có thể sẽ xảy ra chiến tranh. Chẳng hạn, lịch sử đã ghi lại cuộc chiến dai dẳng giữa người I-xra-en (Israel) và người Pa-lét-xơ-tin (Plestine) được cho là một phần do tranh giành nguồn nước.
Gợi ý trả lời:
Hai đoạn văn trên mắc lỗi lạc chủ đề. Đoạn văn 1 tập trung đưa ra vấn đề nguồn nước con người có thể dùng được rất ít và đặt ra câu hỏi cần giải quyết là cách sử dụng hợp lý nguồn nước, bảo vệ nguồn nước. Tuy nhiên đoạn 2 lại bàn về vấn đề xung đột của những quốc gia khi sử dụng chung những con sông.
Sửa lại: Viết lại nội dung đoạn 2 cho phù hợp chủ đề.
Ví dụ: Mỗi cá nhân cần ý thức được sự hữu hạn của nguồn nước sạch mà tránh sử dụng phung phí. Trong sinh hoạt cần tiết kiệm nước, tái sử dụng nếu có thể. Cá nhân, doanh nghiệp, nhà máy cần quan tâm đến việc xử lý nguồn nước thải, chất thải ra môi trường để bảo vệ mạch nước ngầm. Không khai thác nguồn nước ngầm bừa bãi, trồng cây xanh, bảo vệ cây rừng để bảo vệ nguồn nước.
TỪ ĐỌC ĐẾN VIẾT
Bạn hãy sưu tầm 5 hình ảnh về chủ đề Tuổi trẻ và đất nước, viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) giới thiệu những hình ảnh ấy đến các bạn trong lớp. Hãy chỉ ra sự liên kết về nội dung và hình thức trong đoạn văn của bạn.
Tuổi trẻ hôm nay chính là tương lai đất nước ngày mai. Điều này thể hiện rõ qua vai trò của thế hệ trẻ đối với đất nước trong tất cả các lĩnh vực: lao động (hình 1), học tập (hình 2), nghiên cứu khoa học (hình 3), bảo vệ tổ quốc (hình 4) và xây dựng xã hội đoàn kết, đầy tình người (hình 5). Tuổi trẻ là lứa tuổi có sức khoẻ dồi dào, được học tập, được gia đình, xã hội tạo nền tảng vững chắc, cũng là lứa tuổi vào đời đấy nhiệt huyết, niềm tin ở bản thân. Vì thế mà tuổi trẻ là động lực phát triển toàn diện của xã hội. Tuổi trẻ hôm nay cần hăng say lao động, chỉ có lao động mới có thể tạo ra của cải vật chất cho xã hội. Muốn lao động có hiệu quả, tuổi trẻ cần trang bị kiến thức, nhất là khi sống trong thời đại mới, việc học tập lại vô cùng quan trọng, nó giúp chúng ta bắt nhịp với tốc độ phát triển ngày càng nhanh của thế giới và luôn làm mới bản thân. Tuổi trẻ cần phải thực hành thông qua sự sáng tạo, bằng kiến thức đã học để tạo ra những phát minh, những ứng dụng thực tế đưa vào cuộc sống. Không chỉ thế, tuổi trẻ cũng là lực lượng bảo vệ tổ quốc, giữ vững an ninh quốc gia, giữ gìn vùng trời đất nước. Tuổi trẻ không thể hoàn thiện mình nếu không có sự trải nghiệm, gắn bó, chia sẻ với xã hội. Sống chan hoà, yêu thương và cho đi là lối sống nhân văn mà thế hệ hôm nay cần học tập, phát huy hơn nữa để tạo nên một cộng đồng đoàn kết, đáng sống.
- Sự mạch lạc, liên kết của đoạn văn: các câu văn đều phục vụ cho chủ đề “Tuổi trẻ hôm nay chính là tương lai đất nước ngày mai”. Mỗi nội dung được sắp xếp theo trình tự của hình ảnh, gắn kết lô gic trong mối quan hệ thống nhất, không thể tách rời.
