Văn bản đọc mở rộng 2
NGUYỄN TRÃI – NHÀ NGOẠI GIAO, NHÀ HIỀN TRIẾT, NHÀ THƠ
Hướng dẫn đọc
Câu 1. Theo bạn, chủ đề của văn bản và quan điểm của tác giả thể hiện tập trung ở câu văn nào trong bài?
Gơi ý trả lời: Câu văn thể hiện chủ đề của văn bản và quan điểm tác giả:
“Mỗi thành tố trong bộ óc sớm uyên thâm của ông gắn liền với những thành tố khác: nhà thơ không tách khỏi nhà ngoại giao, nhà triết học, khỏi nhà chính trị, nhà đạo đức học, khỏi nhà hành động”.
Câu 2. Chỉ ra mạch lập luận của văn bản (có thể sử dụng sơ đồ).
Gợi ý trả lời:
- Luận điểm chính của văn bản: Nguyễn Trãi là một nhà ngoại giao, nhà hiền triết, nhà thơ không thể tách rời. Ba yếu tố này bổ sung, nhất quán tạo thành một con người yêu nước, thương dân, nhân đạo sâu sắc.
- Để chứng minh điều này tác giả đưa ra những vấn đề lập luận:
+ Khái quát một số nét chính về cuộc đời và bối cảnh xã hội để tìm ra yếu tố cốt lõi ảnh hưởng đến tư tưởng của Nguyễn Trãi
+ Tác giả nói về Quân trung từ mệnh tập, tập văn chính luận nổi bật của Nguyễn Trãi để thấy được Nguyễn Trãi là nhà chính trị, ngoại giao, nhà hiền triết lấy nhân nghĩa, trí dũng làm nền.
+ Tác giả đi vào một số bài thơ tiêu biểu của Nguyễn Trãi để thấy được trí tuệ sáng suốt, cái nhìn tinh tế về vai trò của nhân dân đối với vận mệnh đất nước, tình cảm chan hoà với thiên nhiên, nỗi niềm ưu thời, mẫn thế.
Câu 3. Chỉ ra những yếu tố biểu cảm của văn bản.
Gợi ý trả lời: Yếu tố biểu cảm có mặt xuyên suốt trong văn bản.
- Những điều gửi gắm của họ, đêm đêm vẫn thức dậy trong tâm trí của những thế hệ nối tiếp
- Ông hết lòng nâng niu năng lực sáng tạo của nhân dân
- Đây là một tác phẩm sử thi lớn…một trong những ngọn nguồn tươi mát nhất của cá tính dân tộc
- Con thuyền “ưu ái cũ” ấy, một sáng sớm đã tan vỡ ở Lệ Chi Viên
- Sáu trăm năm sau, nỗi thao thức canh cánh của nhà hành động và nhà thơ Nguyễn Trãi vẫn là nỗi thao thức canh cánh bên lòng của tất cả những người yêu công lí và nhân đạo trên đời này.
- Các yếu tố biểu cảm được sử dụng thông qua phép ẩn dụ, hình ảnh tượng trưng, các động từ, tính từ tạo cảm giác mạnh.
Câu 4. Xác định ý nghĩa của văn bản trên.
Gợi ý trả lời: Bài viết ca ngợi, tôn vinh Nguyễn Trãi, đại diện cho dân tôc Việt Nam, một nhà hiền triết, nhà chính trị, nhà thơ không thể tách rời, ẩn trong đó là tấm lòng yêu nước, thương dân của Nguyễn Trãi.
Câu 5. Tìm một số từ ngữ, câu văn trong văn bản, nhất là ở đoạn cuối, thể hiện tình cảm của tác giả đối với Nguyễn Trãi.
Gợi ý trả lời: Một số từ ngữ, hình ảnh thể hiện tình cảm của tác giả:
- Tiếng nói “của một nhà yêu nước vĩ đại da diết trong lòng Tổ quốc mình”
- Thành viên kiệt xuất của cộng đồng loài người
- Bộ óc sớm uyên thâm
- “Quân trung từ mệnh tập” biểu thị sáng chói tư tưởng của Nguyễn Trãi
- Ông hết lòng nâng niu năng lực sáng tác của nhân dân
- Sáu trăm năm sau, nỗi thao thức canh cánh của nhà hành động và nhà thơ Nguyễn Trãi vẫn là nỗi thao thức canh cánh bên lòng của tất cả những người yêu công lí và nhân đạo trên đời này.
- Tác giả dành cho Nguyễn Trãi sự ngưỡng mộ, thấu hiểu, đồng cảm trước tài năng và cuộc đời bi kịch của ông.
