ĐỌC MỞ RỘNG THEO THỂ LOẠI VÀ TÁC GIẢ
Văn bản đọc mở rộng 1
DỤC THUÝ SƠN
Nguyễn Trãi
Hướng dẫn đọc
- Núi Dục Thúy được miêu tả với vẻ đẹp như thế nào? Chỉ ra cách miêu tả độc đáo của tác giả trong hai câu thực của bài thơ.
Gợi ý trả lời:
- Núi Dục Thuý được miêu tả như tiên cảnh chốn trần gian, có vẻ đẹp diễm lệ, thoát tục
- Ở hai câu thực, núi Dục Thuý được khắc hoạ bằng phép liên tưởng trong cái nhìn từ hai góc độ đối xứng nhau. Núi Dục Thuý như đoá hoa sen từ dưới nổi lên “liên hoa phù thuỷ thượng”, như cảnh tiên từ trên trời sa xuống “tiên cảnh truỵ nhân gian”. Phép đối này tạo một sự kỳ vĩ, mở khung cảnh núi non ra rộng hơn, tráng lệ hơn.
- Tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật gì trong hai câu luận? Những hình ảnh “trâm thanh ngọc”, “kính thúy hoàn” có tác dụng biểu cảm ra sao?
Gợi ý trả lời:
Trong hai câu luận, tác giả sử dụng biện pháp nhân hoá kết hợp so sánh: Tháp Linh Tế trên núi Dục Thuý in bóng xuống nước như cây trâm ngọc cài vào mái tóc cô gái. Sóng nước trong sáng như soi mái tóc vào tấm gương lớn.
- Hình ảnh “trâm thanh ngọc” và “kính thuý hoàn” tạo cho cảnh vật có chiều sâu, mang linh hồn của một thiếu nữ xinh tươi, yểu điệu, cũng là bộc lộ được niềm say mê, hứng thú trước vẻ đẹp mà tạo hoá đã ban tặng.
- Chỉ ra mạch cảm xúc của tác giả trong bài thơ. Vì sao ở hai câu kết tác giả nhắc đến Trương Thiếu bảo? Điều này có ý nghĩa gì?
Gợi ý trả lời:
- Mạch cảm xúc của bài thơ theo trình tự bố cục đề, thực, luận, kết. Tác giả cảm nhận cảnh vật từ xa, bao quát đến gần. Từ cảm nhận thiên nhiên đến nỗi hoài niệm về người xưa. Nhìn tháp Linh Tế nhớ đến bài văn khắc trên bia của Trương Hán Siêu. Tự hào về tài hoa của người xưa cũng là thương cảm bồi hồi trước hiện tại thời gian đã làm mờ phai dấu tích.
- Hai câu cuối tác giả nhắc đến Trương Thiếu Bảo vì nơi này vẫn còn lưu lại bút kí của người xưa, tức cảnh sinh thành, cảnh vật có hữu tình có linh hồn cũng vì thấm tình cảm của con người. Nỗi niềm hoài cổ thường gặp trong thơ, nhất là với nhà thơ ưu thời, mẫn thế luôn đau đáu trước sự thay đổi của thế thái nhân tình như Nguyễn Trãi thì nỗi nhớ tiếc người xưa là điều rất tự nhiên, ấy cũng là đạo lý uống nước nhớ nguồn của dân tộc.
- Hình ảnh nào trong bài thơ để lại trong bạn ấn tượng sâu sắc nhất?
Gợi ý trả lời: Hình ảnh cuối bài “Hữu hoài Trường Thiếu bảo/ bi khắc tiển hoa ban” (Nhớ xưa Trương Thiếu bảo/ bia khắc dấu rêu hoen). Đây chính là hai câu đúc kết cảm xúc của nhà thơ đi từ cảm nhận cảnh đẹp núi Dục Thuý đến tâm trạng luyến thương, tiếc nuối khi nghĩ đến cảnh cũ, người xưa. Câu thơ gợi cho người đọc một sự chiêm nghiệm về lẽ đời với những được mất, sự phôi pha khi đời người hữu hạn, tài hoa cũng chỉ được một thời rồi cũng sẽ bị thời gian cho vào rêu phong, còn chăng chỉ là chút niềm thương cảm của hậu thế.
