PRÔ -MÊ – TÊ VÀ LOÀI NGƯỜI
Trước khi đọc
Câu hỏi: Bạn đã từng đọc hay nghe kể về thần thoại Hy Lạp và câu chuyện Prô-mê-tê và loài người chưa? Hãy chia sẻ với bạn cùng lớp những điều bạn đã biết. Nếu chưa biết, hãy thử đoán truyện Prô-mê-tê và loài người sẽ nói vấn đề gì?
Gợi ý trả lời: Có rất nhiều câu chuyện liên quan đến vị thần Prô- mê – tê, các em có thể chọn hai hoặc ba trong số những từ khoá liên quan để kể.
- Sáng tạo ra đàn ông, quan tâm, dạy dỗ con người: Prô- mê – tê là con trai của thần khổng lồ Lapetus và nữ thần luật lệ đấng tối cao Themis. Chính Prometheus đã dùng đất sét để nặn ra đàn ông và dạy họ kiến thức trồng trọt, chăn nuôi, thiên văn…Thần đem những cái xấu, cái ác và bệnh tật của con người vào trong chiếc hộp để con người sung sướng. Thần nhờ em trai Ê pi – mê – tê giữ.
- Đối đầu với Zeus: Zeus bắt loài người phải cống nạp, tế lễ cho họ hàng các vị thần. Prô- mê – tê đã chỉ cho con người kế sách và loài người có thịt để ăn, trong khi thần thánh chỉ được ăn mỡ và xương. Zeus tức giận, nên trả thù: ông thu hồi hết toàn bộ lửa của cõi trần. Prô- mê – tê lén lấy lửa mang lửa cho loài người. Zeus tức giận lệnh cho thần rèn đúc gông cùm và trói Prô- mê – tê trên một ngọn núi và phái con đại bàng sà xuống moi gan Prô- mê – tê. Vì Prometheus là thần bất tử, nên ông không chết.
- Chiếc hộp Pandora : Zeus đã nhờ thần thợ rèn và lửa Hephaetus dùng đất sét để nặn ra phụ nữ và đặt là Pandora. Zeus gửi Pandora cho Ê pi – mê – tê. Ê pi – mê – tê cưới nàng làm vợ. Pandora tìm thấy chiếc hộp mà Prô- mê – tê nhờ người em giấu. Vì sự tò mò nên nàng ta đã mở chiếc hộp để những điều xấu xa của con người ra bên ngoài. Thế nên xã hội loài người mới tồn tại cái xấu, cái ác, bệnh tật, chiến tranh và đau khổ. Tuy vậy may mắn là trong chiếc hộp vẫn còn một bí mật đó là niềm hy vọng.
Đọc văn bản
Câu 1: Theo bạn, thần Prô-mê-tê sẽ ban cho con người ”vũ khí” gì ?
Gợi ý trả lời: Theo em thần Prô-mê-tê sẽ ban cho con người khả năng làm chủ mọi sinh vật, khả năng chinh phục thiên nhiên và sự hiểu biết để con người có thể sinh tồn trong thế giới muôn loài bí hiểm.
Câu 2: Qua những việc thần Prô-mê-tê đã làm, bạn hình dung thế nào về nhân vật này?
Gợi ý trả lời: Thần Prô-mê-tê là một vị thần trung trực, thông minh và có tấm lòng nhân hậu đối với con người. Thần là vị thần gần gũi với loài người và cũng là niềm hy vọng lớn nhất mà con người có được.
Câu 3: Đây là lời của ai? Lời này có ý nghĩa gì?
Gợi ý trả lời: Đấy là lời của tác giả. Lời nói này như một khúc hát ca ngợi vẻ đẹp lớn lao nhất của Prô-mê-tê đối với con người là đem ngọn lửa để thắp ánh sáng văn minh cho đời sống con người.
Sau khi đọc
Câu 1: Bạn từng hình dung thế nào về một vị thần? Nhân vật Prô-mê-tê và Ê-pi-mê-tê trong “Prô-mê-tê và loài người” có làm hình dung đó của bạn thay đổi không? Vì sao?
Gợi ý trả lời:
Em từng nghĩ rằng môt vị thần sẽ không hề giống loài người, họ có ngoại hình kỳ lạ, có sức mạnh vô song và phép thuật. Họ nắm giữ quyền hành tối thượng của vũ trụ và xa cách hẳn so với con người. Tuy nhiên khi đọc truyện em lại nhận ra một điều thế giới đời sống của các vị thần cũng không hẳn là khác xa với con người. Họ cũng có nhiều tính cách khác nhau, khả năng khác nhau. Có những vị thần thông minh, tốt bụng như Prô-mê-tê thì cũng có những vị thần đảng trí như Ê-pi-mê-tê.
Câu 2: Tóm tắt quá trình tạo nên con người và thế giới muôn loài của hai vị thần. Từ đó nhận xét về cách xây dựng cốt truyện và nhân vật trong Prô-mê-tê và loài người
Gợi ý trả lời:
Tóm tắt quá trình: Vì thấy thế gian vắng vẻ nên hai vị thần Prô-mê-tê và Ê-pi-mê-tê đã tạo nên muôn loài. Ê-pi-mê-tê tranh phần việc nhào nặn, tạo hình dáng còn Prô-mê-tê kiểm tra, sửa chữa. Mỗi loài đều được Ê-pi-mê-tê ban cho những đặc ân để sinh tồn nhưng vị thần này lại quên mất con người. Prô-mê-tê đã sửa lại cho con người hình dáng đẹp đẽ gần giống các thần, dáng đứng thẳng đi bằng hai chân. Để giúp con người sinh tồn, vị thần đã lấy lửa từ cỗ xe của thần Mặt Trời Hê-Li-Ôx để trao cho loài người. Có lửa mà con người tạo dựng được cuộc sống an toàn, vui vẻ.
Nhận xét: Câu chuyện được xây dựng trên những tình tiết vừa hiện thực đời sống như các sinh vật, con người cũng vừa kỳ ảo như các vị thần, đặc ăn ban cho muôn loài, cách tạo ra con người…đã tạo sự hấp dẫn, thu hút người đọc. Trong cốt truyện có yếu tố mở đầu, cao trào và kết thúc, nhiều tình tiết bất ngờ kích thích sự tò mò. Nhân vật được xây dựng có tính cách, hành động, cử chỉ riêng tạo nên ấn tượng cá nhân ở mỗi vị thần. Khi xây dựng Ê-pi-mê-tê với sự cẩu thả, đần độn càng làm nổi bật trí tuệ, thông thái của thần Prô-mê-tê
Câu 3: Nêu nội dung bao quát của truyện Prô-mê-tê và loài người. Thông điệp mà người xưa muốn gửi gắm qua câu chuyện này là gì?
Gợi ý trả lời:
Truyện Prô-mê-tê và loài người kể về quá trình sinh ra vạn vật, mỗi loài có những đặc tính sinh tồn riêng. Đồng thời con người được tạo nên do vị thần thông minh, trí tuệ, tốt bụng Prô-mê-tê. Cũng chính nhờ vào vị thần này mà con người có được vuc khí bảo vệ mình ấy là ngọn lửa.
Qua câu chuyện, người xưa muốn giải thích nguồn gốc hình thành thế giới loài vật và con người cũng là để ca ngợi công lao của vị thần Prô-mê-tê.
Câu 4: Truyện Prô-mê-tê và loài người giúp bạn hiểu thêm gì về nhận thức cũng như cách lí giải nguồn gốc con người và thế giới muôn loài của người Hy Lạp xưa?
Gợi ý trả lời:
Người Hy Lạp xưa giải thích vè nguồn gốc ra đời của con người và thế giới muôn loài dựa trên những câu chuyện thần thoại mà các vị thần được xem là đấng tối cao tạo lập, quyết định mọi sự sống. Cách lý giải này cũng xuất phát từ tín ngưỡng, tôn giáo của người Hy Lạp luôn tôn kính, thờ phụng đối với các vị thần.
Câu 5: Những dấu hiệu giúp bạn nhận ra Prô-mê-tê và loài người là một truyện thần thoại?
Gợi ý trả lời:
Dấu hiệu nhận ra Prô-mê-tê và loài người là thần thoại:
Câu chuyện kể về sự tích các vị thần sáng tạo ra thế giới tự nhiên, ở đây là kể về nhân vật chính thần Prô-mê-tê
– Dựa trên những đặc điểm của thần thoại:
+ Không gian câu chuyện: trong quá trình tạo lập không xác định nơi chốn cụ thể: “mặt đất mênh mông”, “thế gian này”, “bầu trời xao xa tít đến tận cỗ xe thần Mặt Trời”
+ Thời gian câu chuyện: thời gian cổ, không xác định, mang tính vĩnh hằng: “Thuở ấy thế gian chỉ mới có các vị thần”, “và thế là từ đó”…
+ Cốt truyện thần thoại: kể về quá trình sáng tạo thế giới muôn loài với những đặc ân sinh tồn khác nhau mà con người là loài được sự chú tâm nhất của thần Prô-mê-tê.
+ Nhân vật thần thoại: Thần Prô-mê-tê có tầm vóc khổng lồ, sức mạnh phi thường, thông minh, tiên tri.
Câu 6: Chỉ ra sự tương đồng và khác biệt giữa hai truyện Thần Trụ trời và Prô-mê-tê và loài người.
Gợi ý trả lời:
- Sự tương đồng: Cả hai truyện đều là thần thoại, cốt truyện đều kể về qúa trình sáng tạo nên thế giới và con người trong cách giải thích của người xưa, nhân vật chính đều là các vị thần.
- Sự khác nhau:
+ Truyện Thần Trụ trời là thần thoại Việt Nam mang đậm dấu ấn văn hoá phương Đông kể về vị thần làm cột chống trời để tạo nên trời và đất cùng các hiện tượng tự nhiên như sông, biển, núi, đồi..
+ Truyện Prô-mê-tê và loài người là thần thoại Hy Lạp mang đậm dấu ấn văn hoá, tín ngưỡng Hy Lạp cổ kể về thần sáng tạo loài người.
