ĐỌC MỞ RỘNG THEO THỂ LOẠI
ĐĂM SĂN ĐI CHINH PHỤC NỮ THẦN MẶT TRỜI
(Trích Đăm Săn – sử thi Ê – đê)
Câu 1: Những đặc điểm nào của cốt truyện sử thi đã được thể hiện trong văn bản Đăm Săn đi chinh phục nữ thần Mặt Trời? (Có thể trả lời bằng cách lập bảng gồm hai cột, một cột nêu tóm tắt các đặc điểm, một cột dành để đánh dấu vào đặc điểm tương ứng đã được thể hiện trong văn bản).
| Đặc điểm cốt truyện sử thi | Văn bản Đăm săn đi chinh phục nữ thần mặt trời |
| Thường xoay quanh cuộc phiêu lưu và những kì tích của người anh hùng | Cuộc phiêu lưu của Đăm Săn đi đến vùng đất nữ thần Mặt Trời phải trải qua rất nhiều nguy hiểm, gian nan “chàng đi hết rừng rậm đến rừng xanh, cỏ tranh xé tay, gai may đâm chân..” để tìm đến chinh phục nữ thần. |
| Yếu tố kỳ ảo được sử dụng nhằm tô đậm tính phiêu lưu của kỳ tích ấy
|
Hình tượng nữ thần Mặt Trời, cảnh làng của người anh giữ mặt, người em giữ mặt trăng, |
Câu 2: Những đặc điểm nào của nhân vật sử thi đã được thể hiện trong văn bản Đăm Săn đi chinh phục nữ thần Mặt Trời? (Có thể trả lời theo cách gợi ý ở câu hỏi 1).
| Đặc điểm nhân vật sử thi | Văn bản Đăm Săn đi chinh phục nữ thần Mặt Trời |
| Là nhân vật hiện thân cho cộng đồng | Đăm Săn là hình tượng người anh hùng dân tộc Ê – đê, hiện thân cho con người Ê – đê |
| Sở hữu sức mạnh, tài năng, lòng dũng cảm phi thường | Đăm Săn sở hữu sức mạnh phi thường, tầm vóc khoẻ khoắn “chàng vươn bước lên cầu thang thì trong nhà người ta đã nghe…chàng giậm chân bước trên sàn thì người ta đã thấy”.
Dù biết chinh phục thần Mặt Trời là điều vô cùng khó khăn nhưng Đăm Săn đã dũng cảm đối đầu với nghị lực phi thường tìm đến được nhà nữ thần. |
| Luôn sẵn sàng đối mặt với thử thách, hiểm nguy | Tìm đường đến nhà thần Mặt Trời, Đăm Săn trải qua rất nhiều hiểm nguy “rừng rậm đến núi xanh, cỏ tranh xé tay, gai mây đâm chân”..Mặc dù nữ thần ngăn cản nhưng Đăm Săn vẫn một mực ra về khi bị từ chối dẫu biết con đường về gian nguy |
Câu 3: Nêu một số dẫn chứng thể hiện tình cảm, cảm xúc của người kể chuyện đối với các nhân vật sử thi trong văn bản Đăm Săn đi chinh phục nữ thần Mặt Trời.
Gợi ý trả lời: Một số dẫn chứng thể hiện tình cảm, cảm xúc của người kể chuyện đối với các nhân vật sử thi
Đối với nhân vật Đăm Săn:
Khi nói về tầm vóc, ngoại hình của Đăm Săn, người kể chuyện dùng hình ảnh phóng đại, so sánh để thể hiện niềm tự hào, yêu kính đối với tù trưởng anh hùng: “Chàng vươn bước lên cầu thang thì trong nhà người ta đã nghe…chàng giậm chân bước trên sàn thì người ta đã thấy”, “chàng oai vệ như một vị thần”. Mượn lời người hầu để khen ngợi dáng vẻ, trang phục Đăm Săn: “Khách này mặc một áo lụa đẹp, thêm một áo chiến cũng thật là đẹp. Lông chân như chải, lông đùi như chuốt. Tiếng nghe như chong chóng gõ mỏ. Khắp các tù trưởng đầu làng không có một ai như khách cả”.
Đối với nữ thần Mặt Trời
Người kể dùng lối kể giàu tính tạo hình, sống động về trang phục, cử chỉ, giọng nói của nữ thần, qua đó thấy được tình cảm tôn kính, ngưỡng mộ trước vị nữ thần tài sắc, thông minh, sắc sảo. “Nàng mặc một váy ánh như sét, loáng như chớp. Mái tóc nàng vén bên tai trông thật là đẹp. Nàng từ trong buồng đi ra, cửa buồng liền bừng sáng. Nàng đi trông như diều bay ó lượn, như nước lững lờ trôi cũng không bằng..tiếng nàng lanh lảnh, người chưa tới mà tiếng đã vẳng lại”.
Bài tập sáng tạo
Hình tượng Mặt Trời trong thần thoại, sử thi hoặc một số tác phẩm thơ ca nổi tiếng thường là biểu tượng cho những gì cao quý, tốt đẹp như sự khai sáng, sự tái sinh, vẻ đẹp hoàn hảo, vĩnh hằng,… Lấy cảm hứng từ một trong những biểu tượng ấy, bạn hãy làm một bài thơ, vẽ một bức tranh hoặc dựng một hoạt cảnh,…
Gợi ý làm bài: Tuỳ thuộc vào sở thích và sở trường của mình mà các em có thể xây dựng một hoạt cảnh hoặc vẽ tranh, làm thơ về hình tượng Mặt Trời trong cảm hứng cao quý, tốt đẹp.
